maandag 29 april 2002

Mario Vargas Llosa - Het feest van de bok



Net 'Het feest van de Bok' van Mario Vargas Llosa uitgelezen. Het gekke was dat ik dit behoorlijk blind gekocht had, en dacht dat het een feestelijk boek zou zijn. Nou, niets is minder waar! Op de achterkant staat dat het een politieke roman is: 'De Bok' is ook één van de bijnamen geweest van Rafael Leonidas Trujillo. Over 'het feest' moet ik geen uitleg geven, dan zou het een mega-verklapper zijn.

Maar wel iets over het verhaal.
Het boek speelt zich voornamelijk af in 1961, in de Dominicaanse Republiek. Op dat moment is Trujillo al 31 jaar aan de macht, die met harde hand de republiek regeert. In het boek staan de laatste paar weken voordat hij vermoord wordt centraal. In het boek zijn drie verhaallijnen verwoven, die elkaar in de opeenvolgende hoofdstukken telkens afwisselen.

Allereerst maken we kennis met Urania Cabral, de dochter van één van de senatoren van Trujillo. De senator is vlak voor de val van Trujillo uit de gratie geraakt. Urania is als 14-jarige uit de hoofdstad (toen nog) Ciudad Trujillo weggegaan en heeft sindsdien geen contact meer gehad met haar familie. Ze keert na 35 jaar afwezigheid terug naar de Dominicaanse Republiek om haar demente vader, tja, op te zoeken? Ze weet zelf eigenlijk niet zo goed waarom ze nou is terug gegaan. In een lange monoloog die ze aan het ziekenbed van haar vader houdt, horen we de geschiedenis van het Trujillo-tijdperk. Later in het boek is ze bij haar nichten op bezoek en lezen we haar persoonlijke verhaal. Opvallend is dat Urania haar vader haat, en pas aan het einde van het boek wordt duidelijk waarom precies.

De tweede verhaallijn is die van Trujillo zelf. Hij is dan 31 jaar aan de macht, en al 70 jaar oud, maar nog steeds een echte Bok (dat hoef ik niet uit te leggen!). Je weet aan het begin van het boek dat hij op het punt staat vermoord te worden, wat een heel vreemd perspectief aan het boek geeft. Je krijgt inzicht in de verdeel-en-heers politiek die hij gebruikt om stevig in het zadel te blijven. Ook zijn rare gewoontes (met familie, dagelijkse rituelen, politieke vrienden en vijanden, ouder worden, vrouwen) komen aan bod.

De derde verhaallijn is geschreven vanuit de 'terechtstellers', het groepje samenzweerders dat in een auto wacht op Trujillo, om hem te kunnen neerschieten. In feite is dit groepje mannen maar een klein onderdeeltje van een grote groep samenzweerders, in de regering en het leger. In het begin vond ik deze verhaallijn te lang, in elk hoofdstuk wordt van één van hen de geschiedenis behoorlijk diep uitgediept, maar aan het einde van het boek was bleek die uitdieping heel nuttig te zijn geweest (maar had wel iets compacter gekund).

Het verhaal kwam erg langzaam op gang, maar toen het me in zijn greep had, was ik niet meer te stoppen. Thrillerachtig, je weet dat Trujillo om zeep geholpen gaat worden, en daar wacht je vol spanning op, maar aan de andere kant meer een soort historische roman, omdat je aan het begin al weet dat die aanslag lukt en dat de Dominicaanse Republiek daarna een stuk vrijer is.

Het was het eerste boek van Vargas Llosa dat ik las, en ik ben zeker van plan meer van hem te lezen.

zaterdag 6 april 2002

Renate Dorrestein - Het perpetuum mobile van de liefde



In 1988, toen Dorresteins Perpetuum mobile van de liefde net uit was, ben ik naar een voorleesavond van Dorrestein in Vredenburg geweest. Prachtig, direct het boek gelezen. Het was mijn eerste Dorrestein-experience en ik was verkocht!

Mijn eigen exemplaar van PmvdL is nog steeds in de opslag, maar toen ik met Pasen bij mijn moeder was, heb ik het boek Even van mijn moeder geleend. Ik was erg benieuwd of ik het gedateerd zou vinden etc. Nou, nee dus. Wat mij vooral opviel is dat Dorrestein niet mannen in het algemeen de 'schuld' geeft, maar vooral dat ze zegt dat we met z'n allen dat systeem ook in stand houden: 'Volgens Anja Meulenbelt zijn feministes zelfs de laatste romantici op aarde, Lydia: zij wensen te geloven dat mannen tot beter ins taat zijn dan alle bange burgertrutten menen.' Dat dat nog steeds actueel is, bleek deze week toen een collega van mij (een hoger opgeleide vrouw, getrouwd, één kindje) aan mij vroeg 'wat of ik mijn lief in huis LIET DOEN'. Pardon? Daarnaast: sla een willekeurige Opzij maar eens open en het bewijs is geleverd...

Verder valt er ook het nodige te zeggen over de personages van Lydia (de gekke buurvrouw) en Godelieve (de tot model omgetoverde 'lelijkerd'). Wat betreft Lydia, zij staat voor mij model voor het feit dat in veel relaties de man hoger opgeleid is dan de vrouw en als dat niet het geval is, dat de relatie dan vaak stuk loopt: zij mag geen 'hoofd' hebben (want o jee, ze zou het maar eens kunnen gaan gebrUIken!). Ik vond de travestie-act van Godelieve niet storend, maar juist zeer vermakelijk. Zoals Dorrestein het verwoordt: 'de vraag of Godelieve het recht had te doen alsof ze een man was die deed alsof hij een vrouw was'. En de confiscatie door de Johanna's (alleen de nAAm al, past mooi bij de naam Godelieve!), die zich 'bezig houden met het opwaarderen van vrouwelijke waarden. Hun ei van Columbus was dat vrouwen de hoedsters en voedsters van deze wereld zijn.' Ik zie ze al voor me, vreselijke lieden!

En dan nog het schuldgevoel waarmee Renate worstelt: 'de vraag of ik, zoals ieder ander die van haar hield en te kort schoot, een passief aandeel in haar dood heb gehad, of dat mijn part, bewust of onbewust, actief van aard is geweest: heb ik mijn zusje expres niet opgevangen toen zij toch viel, omdat ik toen al begreep dat er in een schoenlapperij te weinig talent voorvalt om dat ook nog eens te kunnen delen?' O, dit vind ik toch zo schrijnend. Je niet alleen afvragen of je de zelfmoord had kunnen voorkomen, maar ook of je die niet in de hand hebt gewerkt. Ik kan me voorstellen dat Renate daar jAAAren lang mee bezig is geweest en dat het opschrijven ervan wel een soort schuldbekentenis voor haar moet zijn geweest. Ze schrijft ook dat ze het pas kan loslaten op het moment dat haar derde boek neergesabeld wordt door de recencenten.

De discussies die bij de boekgrrls (en elders) woedden, voorziet ze zelf ook wel: 'Ik kan het nooit laten om de dingen zo op te schrijven dat er altijd wel iemand kwaad om wordt. Soms denk ik dat ik alleen maar schrijf om anderen het gevoel te bezorgen dat ik zelf bijna onafgebroken ervaar: blinde woede.'

En even later: 'ik heb een stem en daar schreeuw ik het mee uit, ik heb een stem van papier, ik schrijf meer dan iemand ooit kan ambiëren te lezen, ik zal niet stikken in mijn opdracht, ik niet, ik hoef mijn woede niet uit gebrek aan kanaal tegen mezelf te richten en daarom aan de pillen te raken of aan het overeten te slaan'

Ik begrijp best dat veel grrls het idee hadden dat ze haar eigen woede jegens de maatschappij, die van vrouwen verlangt dat ze hun kop houden en mooie poppetjes zijn, wel heel erg op haar zusje projecteert. Dat zal allemaal wel. Feit is dat vrijwel alleen vrouwen aan anorexia en/of boulimia lijden en dat dat vooral in landen is waar slank zijn als schoonheidsideaal geldt (Bridget Jones! 'I would be happy if I were thin').

vrijdag 5 april 2002

Herbjorg Wassmo - Huidloze hemel



Ik weet nog dat ik na deel II van de Tora-trilogie meldde, dat ik er helemaal stuk van was. En dat Wassmo het de lezer (mij in dit geval) niet aan kon doen om deel III ook zo akelig te laten eindigen. Maar ja, wie luistert er nu naar mij? Het is prAchtig, maar o, o, wat een ellende. Leest en weent!!

V

E

R

K

L

A

P

P

E

R

Dat ze gek wordt had ik wel verwacht, maar het einde was toch wel heel naar. Het klopte wel, want hoe had ze in hemelsnaam verder kunnen leven nu de enige die ze kon vertrouwen dood was (Tante Rakel)? En toen ze door Simon, terecht, afgewezen werd... of is hij nou toch een keer met haar naar bed geweest? Dat dacht ik even.

Ik heb ooit overigens een artikel gelezen over seksueel misbruikte kinderen en dat die vaak promiscu (zbelling??) gedrag vertonen. Hoe dan ook, errug indrukwekkend. Ik slaap even iets minder goed.

Wat me opvalt nadat ik zo'n boek gelezen heb, is dat ik mannen altijd heel argwanend bekijk, zo van: ben jij nou ook zo'n vieze kinderverkrachter?? Heel paranoide.

Zucht.

Ik heb het zo vreselijk snel gelezen, dat ik niet eens toegekomen ben aan het markeren van mooie/kenmerkende passages. En nu leg ik het weg.